Dịch thuật vốn không phải là một kĩ năng trời cho mà trái lại, đây là kĩ năng được tạo nên nhờ sự học hỏi là luyện tập đều đặn, kiên trì. Do đó, nắm vững những phương pháp dịch thuật phổ biến là một điều tối cần thiết trong quá trình tìm hiểu và hoàn thiện kĩ năng dịch thuật, giúp việc dịch thuật trở nên gần gũi, dễ dàng hơn, đồng thời giúp dịch thuật viên ứng xử tốt hơn trong từng tình huống khác biệt.
Nắm bắt các phương pháp dịch thuật là điều cần thiết
Dịch thuật dựa trên ngữ pháp (Grammar translation)
Đây là phương pháp dịch thuật khá cơ bản, dịch dựa theo cấu trúc ngữ pháp của câu gốc. Muốn dịch theo phương pháp này thì người dịch cần phải nắm vững và nhận định được các thành tố của một câu.
Ví dụ: The teacher elected me the monitor.
⇨ Thầy giáo bổ nhiệm tôi làm lớp trưởng.
Phân tích câu gốc thấy: Chủ ngữ: The teacher, động từ chính: elected, tân ngữ chính: me, tân ngữ phụ: the monitor
Dịch thuật từ đối từ (Word-for-word translation)
Với phương pháp này, người dịch sẽ tiến hành đổi ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ dịch bằng cách dịch tuần tự từ sang từ vế sang vế và câu sang câu. Phương pháp này chỉ hữu hiệu khi cả câu gốc và câu đích có sự tương đồng về mặt cấu trúc câu giữa hai ngôn ngữ. Ví dụ trong trường hợp câu gốc trong tiếng Anh là câu bị động thì việc áp dụng phương pháp này khi tiến hành dịch sang tiếng Việt sẽ không khả quan lắm bởi thông thường, người Việt quen nói câu chủ động hơn câu bị động.
Ví dụ: There is a man at the end of the road.
⇨ Có người đàn ông ở cuối đường.
Dịch thuật nguyên văn (Literal translation)
Khi áp dụng phương pháp dịch thuật nguyên văn thì cấu trúc ngữ pháp của ngôn ngữ gốc sẽ được chuyển sang cấu trúc gần nhất của ngôn ngữ dịch nhưng từ vựng được dịch theo nghĩa thông thường nhất, tác rời ngữ cảnh nhưng vẫn bám sát nghĩa đen. Phương pháp này cũng phù hợp sử dụng khi phương pháp dịch word-for-word khiến câu văn trở nên tối nghĩa.
Ví dụ: She is deaf to all his advice.
⇨ Dịch word-for-word: Cô ta điếc với tất cả những lời khuyên của anh ta.
⇨ Dịch nguyên văn: Cô ta lờ đi tất cả những lời khuyên của anh ta.
Dịch thuật thoát ý (Free translation)
Đây được coi là cách dịch khá thông dụng và cũng là cách dịch yêu cầu trình độ thông thạo ngôn ngữ cao nhất. Với cách dịch này, người dịch sẽ thoát ra khỏi ràng buộc của ngôn ngữ gốc, dùng ngôn ngữ dịch để diễn tả ý nghĩa của bản gốc một cách tự nhiên và phù hợp với ngữ cảnh, văn hóa của ngôn ngữ dịch. Hầu hết những câu văn có cấu trúc và ngôn từ sử dụng phức tạp thì việc áp dụng phương pháp này là chính xác nhất. Và thông thường, cách dịch thuật tiếng anh theo phương pháp này sẽ thường tạo ra bản dịch dài hơn so với bản gốc. Có thể nhận định, trong 4 phương pháp thì cách dịch này sẽ giúp câu văn trở nên thân thuộc và dễ được chấp nhận bởi người bản xứ.
Ví dụ: The film is beyond any words.
⇨ Bộ phim không chê vào đâu được.