Dịch thuật chuyên ngành là một kiểu dịch thuật cực kì phổ biến trong giai đoạn hiện nay. Với sự đa dạng của các ngành nghề, lĩnh vực, dịch thuật chuyên ngành luôn được coi là “khó nhằn”, ngay cả đối với những dịch thuật viên gạo cội. Có thể thấy, những dịch thuật viên giỏi, hay những bậc thầy về ngôn ngữ cũng chưa chắc có thể hoàn toàn thành thạo việc dịch thuật tất cả các chuyên ngành trên thế giới. Vậy lí do gì khiến dịch thuật chuyên ngành trở nên thách đố như vậy? Đó chính là thuật ngữ chuyên ngành.
Thuật ngữ đóng vai trò quan trọng trong dịch thuật chuyên ngành
Trong mỗi một lĩnh vực chuyên ngành nhất định, như chuyên ngành kinh tế, kế toán, văn hóa, xã hội, môi trường, y học... luôn có những thuật ngữ riêng biệt mà chỉ có ngành nghề, lĩnh vực đó mới sử dụng. Thuật ngữ, khác với các từ vị thông thường, thường ẩn chứa thông tin chuyên ngành lớn, khi không hiểu đúng nghĩa của vỏ ngôn ngữ của nó, thông tin lớn đó sẽ dễ dàng biến thành thông tin sai lệch khủng khiếp. Có thể nói, mỗi một từ được dùng làm thuật ngữ đều có sắc thái chuyên ngành đặc trưng của nó.
Thuật ngữ chuyên ngành thường là những cụm từ rất khó nhớ và trắc trở. Ví như trong tiếng Anh, có vô vàn từ có chung một ý nghĩa và có thể được sử dụng để gọi tên một sự vật, sự việc. Thế nhưng, khi được sử dụng trong chuyên ngành, nếu sử dụng những từ đồng nghĩa thay từ sử dụng thuật ngữ hay sử dụng thuật ngữ sai, không chính xác thì chưa chắc người ta đã hiểu được. Cũng như vậy, nếu người dịch thuật chuyên ngành không am hiểu về chuyên ngành mình đang dịch, không có kiến thức chuyên môn, không có vốn thuật ngữ phong phú thì khi gặp một từ sẽ không biết phải sử dụng thuật ngữ nào cho phù hợp, dẫn đến các “hạt sạn” trong dịch thuật, vốn là một vấn đề khá nhức nhối trong môi trường dịch thuật ngày nay.
Việc đảm bảo cân bằng được cả hai yếu tố: thông thạo ngôn ngữ và am hiểu chuyên ngành có vẻ là đòi hỏi hơi cao cho dịch thuật viên. Có rất nhiều dịch thuật viên giỏi ngôn ngữ nhưng lại không thể đảm nhận việc dịch thuật chuyên ngành hay kĩ năng dịch thuật chuyên ngành kém do không hiểu rõ chuyên môn. Ngược lại, những chuyên gia trong từng lĩnh vực vốn rất am hiểu ngành nghề đó nhưng do vốn ngôn ngữ có hạn mà không thể dịch thuật được một cách tỏ tường, rõ nghĩa, trau truốt. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc dịch thuật viên có thể sử dụng nó làm lí do biện minh cho những thiếu sót trong chuyên môn của mình. Bởi vậy, cách tốt nhất và duy nhất nếu muốn nâng cao kỹ năng dịch thuật chuyên ngành và muốn trở thành một dịch thuật viên giỏi thì cần phải không ngừng trau dồi vốn thuật ngữ mỗi ngày, luôn cập nhật để biết những thuật ngữ mới, tránh trường hợp mình dịch mà độc giả không hiểu gì.
Đọc thêm: Phiên dịch tiếng Đức