Lịch sử của năm mới

The celebration of the new year on January 1st is a relatively new phenomenon. The earliest recording of a new year celebration is believed to have been in Mesopotamia, c. 2000 B.C. and was celebrated around the time of the vernal equinox, in mid-March. A variety of other dates tied to the seasons were also used by various ancient cultures. The Egyptians, Phoenicians, and Persians began their new year with the fall equinox, and the Greeks celebrated it on the winter solstice.

Hoạt động mừng năm mới vào ngày 1 tháng 1 là khá mới đây thôi. Chứ theo ghi chép lâu đời nhất thì con người mừng năm mới ở vùng Lưỡng Hà vào khoảng 2000 năm trước Công Nguyên, và diễn ra quanh thời điểm xuân phân, tức là tầm giữa tháng Ba. Các nền văn hoá cổ xưa khác nhau mỗi nơi chọn ngày mừng năm mới mỗi khác. Người Ai Cập, Phoenicia, và Ba Tư bắt đầu năm mới ở thời điểm thu phân, còn người Hy Lạp mừng năm mới vào ngày đông chí.

Early Roman Calendar: March 1st Rings in the New Year

Lịch La Mã ban đầu: Đón mừng năm mới vào ngày 1 tháng Ba

The early Roman calendar designated March 1 as the new year. The calendar had just ten months, beginning with March. That the new year once began with the month of March is still reflected in some of the names of the months. September through December, our ninth through twelfth months, were originally positioned as the seventh through tenth months. Septem is Latin for "seven," octo is "eight," novem is "nine," and decem is "ten."

Lịch La Mã ban đầu ấn định năm mới nhằm vào ngày 1 tháng Ba. Lịch này chỉ có 10 tháng, bắt đầu bằng tháng Ba. Năm mới từng bắt đầu bằng tháng Ba như vậy nên một số tên gọi các tháng hiện nay vẫn phản ánh điều đó. September đến December, tháng thứ 9 đến tháng thứ 12 của chúng ta hiện nay ban đầu là vị trí của tháng thứ 7 đến tháng thứ 10. Septem trong tiếng la tinh có nghĩa là "bảy"; "octo" là "tám"; novem là "chín"; và decem là "mười".

January Joins the Calendar

Lịch có thêm tháng 1

The first time the new year was celebrated on January 1st was in Rome in 153 B.C. (In fact, the month of January did not even exist until around 700 B.C., when the second king of Rome, Numa Pontilius, added the months of January and February.) The new year was moved from March to January because that was the beginning of the civil year, the month that the two newly elected Roman consuls—the highest officials in the Roman republic—began their one-year tenure. But this new year date was not always strictly and widely observed, and the new year was still sometimes celebrated on March 1.

Lần đầu tiên người ta tổ chức ăn mừng năm mới vào ngày 1 tháng 1 là tại Rome năm 153 trước công nguyên. (Thực ra, tháng 1 chưa có cho đến quãng 700 trước công nguyên, lúc đó Vua Rome đệ nhị là Numa Pontilius mới bổ sung các tháng 1,2 vào). Vậy là năm mới được chuyển từ tháng 3 xuống tháng 1 vì đây là tháng bắt đầu năm dương lịch, cái tháng mà hai vị quan chấp chính tối cao - quan chức thuộc hàng cao nhất Cộng hoà La Mã - mới được bầu chọn bắt đầu nhiệm kỳ một năm của họ. Nhưng cái ngày năm mới này đâu phải ai cũng chú ý và luôn theo đâu, vì có khi người ta vẫn ăn mừng vào ngày 1 tháng 3

Julian Calendar: January 1st Officially Instituted as the New Year

Lịch Giu-liêng: Ngày 1 tháng 1 chính thức là Năm Mới.

In 46 B.C. Julius Caesar introduced a new, solar-based calendar that was a vast improvement on the ancient Roman calendar, which was a lunar system that had become wildly inaccurate over the years. The Julian calendar decreed that the new year would occur with January 1, and within the Roman world, January 1 became the consistently observed start of the new year.

Năm 46 trước Công nguyên, Julius Caesar ban hành một bộ lịch mới dựa vào mặt trời, đây là một cải tiến rất lớn dựa trên lịch La Mã cổ đại, tức là hệ thống lịch âm sau nhiều năm không còn chính xác nữa. Lịch Giu-liêng (Lịch Caesar) quy định năm mới bắt đầu bằng ngày 1 tháng 1, và trong thế giới La Mã, ngày 1 tháng 1 luôn được coi là khởi đầu của năm mới.

Middle Ages: January 1st Abolished

Thời Trung cổ: Ngày 1 tháng 1 bị loại bỏ

In medieval Europe, however, the celebrations accompanying the new year were considered pagan and unchristian like, and in 567 the Council of Tours abolished January 1 as the beginning of the year. At various times and in various places throughout medieval Christian Europe, the new year was celebrated on Dec. 25, the birth of Jesus; March 1; March 25, the Feast of the Annunciation; and Easter.

Tuy nhiên, Châu Âu thời trung cổ, các hoạt động mừng năm mới bị coi là ngoại giáo và như vậy thì trái với giáo lý nhà thờ, đến năm 567 Hội đồng Tours loại bỏ ngày 1 tháng 1, không coi đây là ngày bắt đầu năm mới. Có nhiều giai đoạn trong thời trung cổ và tại nhiều nơi ở châu Âu, năm mới được mừng vào ngày 25 tháng 12, ngày chúa Jesus ra đời; vào ngày 1 tháng 3; vào ngày 25 tháng 3, ngày Lễ Truyền Tin ; và vào ngày Lễ Phục sinh.

Gregorian Calendar: January 1st Restored

Lịch Gregorius (còn gọi là Tây lịch, Công lịch): Ngày 1 tháng 1 được chọn lại

In 1582, the Gregorian calendar reform restored January 1 as new year's day. Although most Catholic countries adopted the Gregorian calendar almost immediately, it was only gradually adopted among Protestant countries. The British, for example, did not adopt the reformed calendar until 1752. Until then, the British Empire —and their American colonies— still celebrated the new year in March.

Năm 1582, Giáo hoàng Gregory cải cách lịch, khôi phục lại ngày 1 tháng 1 là ngày năm mới. Mặc dù hầu hết các quốc gia Công giáo gần như là ngay lập tức chấp nhận lịch của giáo hoàng Gregory, nhưng những nước theo đạo Tin Lành thì phải dần dần họ mới chấp nhận. Như Anh chẳng hạn, họ đâu chịu cải theo lịch mới ngay đâu, mãi đến năm 1752 mới chịu đấy. Bấy giờ Đế quốc Anh - và các thuộc địa Mỹ của họ - vẫn đón năm mới vào tháng 3.