Khoa học công nghệ trên thế giới ngày càng phát triển và đạt được những thành tựu rõ rệt trên nhiều lĩnh vực. Ngay cả trong ngành dịch thuật, khoa học công nghệ cũng đã chạm đến nhiều thành công. Đó chính là sự ra đời hàng loạt của rất nhiều phần mềm, công cụ dịch thuật, và mới đây còn có cả robot phiên dịch. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là, sự nở rộ của những tiện ích hỗ trợ dịch thuật này liệu có thể thay thế được con người hay không?
Phần mềm dịch thuật liệu có thể thay thế con người?
Tất cả các phần mềm dịch thuật đều được con người thiết kế với khát khao và tham vọng sẽ đảm nhận những phần việc dịch thuật thay thế con người, khiến công việc dịch thuật được tự động hóa, đơn giản, tiết kiệm và nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, điều đó chỉ dừng lại ở mức độ “tham vọng” chứ chưa bao giờ có thể hoàn toàn thay thế được con người.
Như chúng ta vẫn biết, khoa học công nghệ ra đời để hỗ trợ con người, giúp mọi thứ trở nên dễ dàng hơn chứ không thể thay thế được con người. Đơn giản bởi tất cả đều là sản phẩm trí tuệ của con người, và sản phẩm đó chỉ có thể làm những phần việc đòi hỏi sức lao động của con người chứ không thể đảm nhận phần việc liên quan đến trí óc. Và công cụ dịch thuật cũng vậy.
Không thể phủ nhận những công cụ dịch thuật được cải tiến có những lợi ích nhất định, bởi nếu không, chúng đã không được phát minh ra và sử dụng rộng rãi như thế. Các công cụ này đảm nhiệm rất tốt việc dịch thuật ở cấp độ từ ngữ và những cụm từ ngắn, đơn giản. Tuy nhiên, khi phải đối mặt với những câu văn phức tạp hay đoạn văn dài thì những công cụ này dường như “đóng băng”. Bởi thế mà vẫn có câu nói “dịch như google dịch” để ám chỉ việc dịch máy móc, word-by-word của các công cụ dịch thuật nói chung. Lý do là vì những công cụ này được lập trình với bộ nhớ ngôn ngữ nhất định, trong khi những thứ con người muốn dịch thuật thì lại vô cùng đa dạng và luôn biến đổi khiến những phần mềm đó không thể đáp ứng được hoàn toàn.
Hơn thế, máy móc bao giờ cũng là vật vô tri vô giác, không hề có cảm xúc. Cho nên, những câu văn dịch thuật ra sẽ không hề trau chuốt về mặt ngôn từ, không thể hay và có những tình cảm cần thiết như khi có sự đóng góp của bàn tay con người. Chúng chỉ làm việc trên cơ sở dữ liệu được lập trình chứ không hề biết biến tấu câu chữ cho phù hợp với ngữ cảnh hay làm những việc phức tạp hơn.
Đó chính là lí do mà dù cho có bao nhiêu phần mềm dịch thuật ra đời đi chăng nữa thì chúng cũng không bao giờ đe dọa được ngành dịch thuật. Trái lại, ngành dịch thuật ngày càng có những bước tăng trưởng nhanh chóng. Có thể coi phần mềm dịch thuật là người bạn đồng hành của các dịch thuật viên cũng như của người dùng trên toàn thế giới, còn việc có thay thế được con người thì đó là điều không bao giờ có thể xảy ra.